SCHREIBEN: Berndeutsch-Kolumnen
Zwischen 2013 und 2021 schrieb Ben Vatter im „Bund“ in der Rubrik „Mundart“ alle zwei Monate eine Kolumne zu verschiedenen Aspekten der berndeutschen Sprache. Hier ist eine Auswahl dieser Texte zu finden. Je 25 weitere Kolumnen sind in den beiden Büchern "Gvätterle“ und „Gäggele“ gesammelt.
(Siehe HERAUSGEBEN).
Schnitzelbank 2022
zur wideruferstandene Fasnacht Video, ufgnoh am 22.02.2022 i der «Cappella» Bärn: https://www.youtube.com/watch?v=jBBvyEPKXCI Teggscht: Ben Vatter, Bilder: „Crazy“ David Levine Ja, grüessech wohl, mir sy di NöieEigentlech ja o di AlteDs erschte Mal sy mir hie live derbyJitz lähnet zrügg, Dir dörft chli löieLöt Nech hie la unterhalte‘S fröit is, syt Der üses Vis-à-vis Zwe wyssi […]
Ds Verbeschte!
Ds Beschte am Bärndütsch isch für mi scho geng üsi Vilfalt a Verbe gsy. Drum git’s jitz hie no es «Best of Verbe», oder churz: Ds Verbeschte us acht Jahr! Vil Verbe sy vo Substantiv abgleitet, hüüfig bi Chinderaktivitäte: bällele, sandele, märmele, lättele, elästerle, schifere, ysebähnle, outöle, verchöiferle, indiänerle, müeterle, dökterle u de äntlech pyschele. […]
Hürati wär wöll!
Ds Paar «A» und «B», di fröie sech uf ihre glücklechscht Tag Vor allem druuf, uf Wulke Sibe z zwöit i d Chilche z schwäbe Uf ds Härz, wo chlopfet, we si chunt, di langersehnti Frag Si wüsse’s scho: Das «Ja» wird ds schönschte «Ja» vo ihrem Läbe Bi «C» und «D» hingäge isch di […]
Ei Impferei
E Teil isch dankbar, and’ri schimpfe: Uf all Fäll redt me über ds Impfe! Ganz klar: d Entwicklig vo der Lag Isch ds grosse Thema, Tag für Tag Me cha derfür sy, ou dergäge So langsam darf me aber säge Dass’s würklech öppis nützt Dä Impfstoff, wo me sprützt! Was isch eim also übrig bblibe? Es paar sy mal zur […]
Bilanz nach dryssg Jahr Internet
Ds Video uf Youtube No gar nid eso lang isch’s här Da hei mer ds erscht Mal Compis gseh Fei sperig sy die gsy u schwär Und vil isch druff no nid grad gscheh Bis plötzlech, i de Nünzgerjahr Di meischte hei es Modem gha Syt Churzem denn grad liferbar Mit Ufdruck «56» und «K» […]
Schnitzelbank 2021
zur abgseite Fasnacht Video, ufgnoh am 14. Februar 2021 im Kulturlokal „ONO“: https://www.youtube.com/watch?v=50UBM2f_4UE&feature=youtu.be Teggscht: Ben Vatter, Bilder: „Crazy“ David Levine Ha gwüss grad mit mir sälber müesse ringe: Ja, darf me überhoupt no öppis singe? Es «Nei» wär hie der Konsens Doch d SVP fingt: «Nonsens! Em Ueli darf me geng es Ständli bringe» […]
Kunschtpouse
Di momentani Situation verlangt jedere u jedem vo üs zimlech vil ab. Alli müesse uf mängs verzichte, wo si gärn mieche; u teilne geit’s finanziell oder sogar gsundheitlech a ds Läbige! Da stah ig sälber im Verglych no rächt guet da: Dank mym Teilpensum am Gymer chumen i für u ha so gseh weni Grund […]
Öppis Nöis
Das, wo Dir da läset, isch my 50. Kolumne im Bund! Drum isch es jitz e guete Momänt, für einisch zrügg, aber glychzytig o füre z luege. Syt guet sibenehalb Jahr han i a dere Stell all zwöi Mönet (we Der jitz grad syt zämezuckt, ghöret Der vilicht zu myne tröie Läsere u Läser!) äbe: … […]
Värsli brünzle
O wen i natürlech geng Fröid ha am Kolumne-Schrybe, mues i doch zuegä: My gröschti sprachlechi Lydeschaft im Bärndütsch isch ds Dichte, won i bim Teggschte vo myne Lieder cha usläbe! Drum wett i Nech hütt einisch mitnäh ufene chlyni Reis i d Wält vo de bärndütsche Ryme. Derzue möcht i vorusschicke, dass my eigeti […]
No meh träfi Sprüch
Jitz sy mer syt em letschte Mal no einisch so vil wyteri träfi Sprüch zuegfloge – drum han i ddänkt, i bringi doch no grad e letschti Ladig dervo. Aber nächär isch würklech fertig mit dene (o we’s ganz sicher no vil meh guub), versproche! Und es syg hie wider einisch gseit, all paar Jahr […]
Meh träfi Sprüch
Won i vor guet zwe Monet ha gschribe, es gäbi de no einisch e Uswahl a träfe Sprüch, het no niemer dermit grächnet, dass d Wält nüün Wuche speter e anderi isch. Wül’s is aber langsam gnüegelet, geng nume über ds Glyche z rede, z läse u z ghöre, blyben i bi mym Plan u […]
Träfi Sprüch
I ha zwar scho es paar Mal vo Redensarte gschribe, aber no nie öppis über typischi Sprüch, wo’s i üsem Dialäkt ja o fei echli vil git. Wül di meischte Lüt di plakative Sätzli ja eigentlech kenne, isch drum hüüfig gar nid i erschter Linie der Inhalt relevant, sondern meh d Situation, wo me der […]
Unlogisches
Es paar Usdrück u Redensarte, wo me geng wider ghört, sy rein sprachlech gseh eigentlech zimlech komisch oder sogar klar faltsch. Ir Umgangssprach spile «Regle» äbe ke wichtigi Rolle, entscheidend isch, was sech uf der Strass düresetzt. U we eim öppis Faltsches mängisch gnue um d Ohre ghoue wird, meint me irgendeinisch, es sygi richtig, und […]
Um en Egge ddänkt
Hütt wird für einisch Öies kreative Bärndütschwüsse teschtet! Es geit um luschtigi Umschrybige vo verschidnige Sache, wo me mängisch echli mues um en Egge dänke für drufzcho. Zum Aafa mal vier eifachi Wörter, wo äuä di Allermeischte kenne: es Ygchlemmts, es Aanetzerli, es Vierfruchtpyjama und e Püppihutte – die stöh natürlech für Sändwitsch, Aperitiv, Tarnaazug […]
Bärndütsch bewegt!
Chürzlech het mer e Fründ öppis gsteckt: Es gäbi doch so vil Dialäkt-Wörter für Fortbewegigsarte – öb i da nid einisch wett e Kolumne drüber schrybe?Momou, genau das wott i! Drum fö mer doch grad aa, zersch mal süferli, aber gly scho mit stygendem Tempo. Wär langsam macht, cha zaagge, blööterle, lauere, trötschgele, schlärpele, lamaasche […]
Bärner Sprachschöpfige 3
Ab hütt isch es scho e richtigi Tradition: All zwöiehalb Jahr git’s vo mir hie e Serie vo schöne bärndütsche Usdrück u Redensarte, wo mer ir Letschti sy begägnet u won i grad ha müesse ufschrybe. Chrut u Chabis dürenand (wi di letschte zwöi Mal) und o nid alli usschliesslech nume us em Bärndütsch – […]
Tierisches Bärndütsch
Wül ja d Tier üsi neechschte Begleiter sy uf dere Wält, git’s enorm vil Redensarte, wo uf irgend e Geissart Vycher drinn vorchöme. I ha hie mal Sache zämetreit, wo mir bsunders guet gfalle und wo’s nid genau glych ou uf Hochdütsch git. Erstuunlech vil Wändige, wo „typisch“ bärndütsch töne, säge si nämlech o z […]
Uf der Suechi nach ere Bratwurscht
Voletscht bin i wider einisch usgibig ga kömerle, oder – uf Nöibärndütsch – ga „shoppe“. Dä Anglizismus gfallt mer äbe no guet, wül dert der bärndütsch „Schoppe“ mitschwingt, wo de Bebee öppe di glychi churzfrischtigi Befridigung vo ihrne Bedürfnis bringt wi ds Ychoufe hüüfig de Erwachsnige. Und ir zuesätzleche „Verbisierig“ resp. Verchlynerigsform wär de beides […]
Für e Beo
Der Christoph Simon, won i vor lengerer Zyt mit sym Übername „Beo“ ha lehre kenne (är het mal bim Radio „Bärner Oberland“ gschaffet), het mer vor emene Zytli ir „Cappella“ gseit, er möchti mal ire Kolumne vo mir vorcho – als schlächts Byschpil. U wül er grad voletscht bim Äschbi ir Sändig isch gsy (mitterwyle […]